Sense of Urgency

Griekenland en Ierland moesten gered worden. Portugal zou volgen. Indien Spanje gespaard dient te worden van de financiële ondergang, dan is het fonds van de Europese Centrale Bank meteen op. In hoeverre natuurlijk het überhaupt mogelijk is om de vierde economie van de Eurozone te redden. Vrijdag viel de beurs in Madrid 7%, terwijl premier Zapatero en de Spaanse Nationale Bank er alles aan doen om de gemoederen te bedaren.

België zou volgens een artikel in de Britse krant The Guardian ook op het slechte pad zitten. In die zin dat de rente op staatsleningen blijft stijgen. Lang niet tot op het niveau van Spanje of Portugal, maar toch. Als er één iets is dat we konden leren in de tijdslijn van de financieeleconomische crisis, dan is het wel hoe snel gebeurtenissen elkaar opvolgen.

Nadat de Wisselkoersoorlog een aantal weken in het nieuws kwam, is Ierland nu een nieuwe hot item van de wereldwijde financiële malaise. Dat conflict om de wisselkoersen was overigens nog een vaag teken van beterschap; China kent immers een groei die opnieuw het niveau van voor de crisis haalt, terwijl Duitsland zowaar baat heeft bij een zwakke euro omwille van haar exportgerichte economie.

TRAGEDIE

Maar de redding van Ierland is niets anders dan een tragedie. De week dat de intresten op staatsleningen nog 10% bedroegen, beweerde de Ierse regering dat het er absoluut niet aan dacht om op de deur van het ECB, laat staan het IMF te kloppen. Vooral die laatste was een doembeeld. Er moest en zou bespaard worden, maar wel op eigen houtje.

Niet dus; de zaak verslechterde snel, als een onvoorspelbare ziekte die om zich heen greep en de Ierse regering dwong om de lichte dwang van met name Duitsland te ondergaan. 'Onvoorspelbaarheid', is dat niet de achternaam van 'speculatie'? Maar er is nog meer: Duitsland wil niet per sé weten van een sterke Euro. Niettemin is de toestand van Ierland en de kettingreactie die het dreigt te veroorzaken van die mate, dat er zonder ingreep misschien wel geen Euro meer zou zijn.

ZIEKTE


Maar waar gaat dit nu in feite om? Laatst publiceerde De Morgen dat de totale reserve van de grootste financiële spelers (dat wil zeggen de verzameling van beleggingsgeld waarover ze beschikken) makkelijk die van elke Centrale Bank ter wereld verdubbelt. Zij voeren met andere woorden de wet. De wet van het kapitaal, want dat is nu het punt: gigantische winsten worden geïnvesteerd via dit soort financiële spelders die erop los speculeren; vergeet het maar dat geld gaat naar het bouwen van arbeidsplaatsen en dus de creatie van jobs.

Speculatie is op termijn niks anders dan een straatje zonder eind: onmogelijk te voorspellen na hoeveel keer de reële waarde van een goed te hebben vermenigvuldigd de boel in elkaar kakt, maar gebeuren zal het. Liberalen stellen dat waarde niet bestaat. Er is enkel vraag en aanbod. Speculanten spelen daar echter handig op in, door zowel vraag àls aanbod te bepalen. Herinnert u zich nog Enron? Dat was eigenlijk een voorsmaakje voor de veel grotere financiële rampen die sinds 2008 plaats vonden.

Dàt is dus de ziekte waarover in de media wordt bericht, maar waarbij de échte spelers, diegenen die het voor het zeggen hebben, anoniem blijven. Een soortement geheim vennootschap. Zonder het te zijn; de meeste media besteedt er gewoon geen aandacht aan en insinueert daarmee ook meteen dat er een speciale wet aan de gang zou zijn die ver boven onze hoofden uittorent en waar geen greep op te krijgen valt.

DICTATUUR


Het financiële wezen reguleren, daar is zelfs na de crisis, zelfs tijdens de nog steeds voortdurende en uitdiepende ramp die zich voor onze ogen afspeelt, geen sprake van. De politieke wil is er niet, het gros van de bevolking wordt niet geïnformeerd over het feit dat deze situatie niet uit de lucht is komen vallen als een soort Zwaard van Jeanne D'Arc, en ga zo maar door. Neen, dit is gewoon het alledaagse dat even een dipje beleeft, zo wordt gesuggereerd. Toch is de interventie van financiële spelers in het politieke wezen, de democratie zelfs, belangrijker dan ooit.

Meer nog dan compleet immoreel, is dit vooral irrationeel. De les dat kortetermijndenken niet geschikt is voor welvaartscreatie werd door de financiële elite niet enkel verworpen, maar zelfs omgedraaid. "Hey, laten we eens kijken hoe ver we deze keer kunnen gaan", klinkt het haast. Vermoedelijk dekken velen onder hen zich in, net zoals het grootkapitaal dat recordwinsten aan het hamsteren is.

Maar geef ze eens ongelijk. Er is de mogelijkheid om staten, de Merkels van deze wereld en Centrale Banken een bepaald beleid op te leggen. Een beleid dat erin bestaat om speculatie in de toekomst ook nog mogelijk te maken, door de bevolkingen als citroenen uit te persen. Mogelijk? Nouja, op termijnen van drie jaar dan. Na 2013 staan Griekenland en Ierland er alleen voor. Is er tegen dan niet genoeg bespaard, dan zal de winst voor speculanten tijdelijk nog omhoog gaan, vooraleer alles ontploft.

ACTIE!


En eigenlijk is het al ontploft. In het gezicht van het grootkapitaal en de politieke elites. Als een boemerang teruggekeerd. Alleen is er nu een uitstel van executie, een verschuiving van de crisis voor later. Net zoals de wisselkoersen elkaar de loef trachten af te steken, en landen een race to the bottom inzetten om de lonen zo laag mogelijk te houden. Allemaal een doodlopende straat.

De enige oplossing binnen dit systeem is creatieve destructie. Het werd al vaak gezegd, en het is ook al veel gebeurd. Wat zeggen we? Het gebéurt. De defensie-industrie in de V.S. wordt stilaan opnieuw de motor van de Amerikaanse economie, dus is een partijtje provocatie in de Gele Zee mooi meegenomen. De kapitalistische klasse zal haar winstmachine ten koste van alles behouden. Ook oorlog. Want neen, een wereldwijde loonsstijging om consumptie weer aan te zwengelen, kan omwille van allerlei marktprincipes nu eenmaal niet.

Dus wat doen we eraan? Iers Europarlementslid Joe Higgins gaf al aan zo duidelijk mogelijk te willen zijn waar deze situatie vandaan komt, wie verantwoordelijk is en vooral wie het potentieel heeft om iets te veranderen. De werkende mensen, het merendeel van de bevolking kan dat. Maar nu moet het snel gaan: vakbonden moeten informatiecampagnes starten; het onderhandelingsmodel moet opgegeven worden, en actie op straat zal meer de regel dan de uitzondering moeten zijn. Klinkt drastisch, zegt u?

De afkalving van de democratie is nochtans veel drastischer. Er is de facto geen democratie meer, net omdat de financiële markten een éénzijdig beleid bepalen. Een fiasco mee veroorzaken waar 90% van de bevolking niks mee te maken heeft. Dit is godverdomme totalitarisme. Te meer omdat niemand enig benul heeft van wat gaande is, terwijl het voor iedereens ogen plaats vindt.

Een verregaande en noodzakelijke radicalisering valt niet te forceren, maar laten we beginnen bij het begin: politiseer de acties, informeer de mensen en discussieer ermee. Het is tijd om ludieke acties en laagdrempelige toestanden naar de prullenmand te verwijzen; zelfs al is het bewustzijn in België nu laag, de financiële tsunami zal (on)aangekondigd voor onze deur staan en de politici zullen er niks kunnen of willen aan doen. Het is aan ons om voorbereid te zijn.