De tragedie van Haïti

De omvang van de ramp in Haïti begint ondertussen duidelijk te worden. 50000 slachtoffers zal vermoedelijk aan de lage kant liggen, en zowel op vlak van aantal doden, getroffenen, als op vlak van schade aan infrastructuur, overtreft deze ramp zowat alle andere uit de recente geschiedenis.
Letterlijk de helft van een land moet heropgebouwd worden, maar het ergste is dat er wel eens honderduizenden doden geteld zouden kunnen worden, waarvan heel wat pas in de dagen na de ramp zullen omgekomen zijn.
Er is inderdaad geen mogelijkheid tot hulp vanuit een reeds mislukte en zo goed als onbestaande staat, en bovendien leefde het land de afgelopen decennia reeds vaak uitsluitend op basis van (nood)hulp.
De miserie op Haïti is en was voor de aardbeving ook al buiten alle proportie: het armste land in het westelijk halfrond, maar wat zegt dat eigenlijk? Toen autoritaire regimes aan de macht waren die duizenden levens kostten en gesteund werden door de V.S., waren brutale repressie, uitbuiting, corruptie en armoede de voornaamste zorg voor de Haïtianen. Er kwam niet veel verandering op dat vlak na de zogenaamde 'democratisering', maar door de enorme armoede en afwezigheid van enig sociaal beleid (en dan nog niet eens op de manier waarop wij dat kennen) groeide de bevolking aan, terwijl er aan massale ontbossing gedaan werd om meer landbouwgrond te kunnen bewerken.
Periodieke orkanen en zware regenval zorgden hierdoor dat erosie vrij spel kreeg. Gevolg: minder vruchtbare grond en opeenvolgende voedselcrisissen, resulterend in nog meer afhankelijkheid voor het land.
De rol van het Amerikaanse imperialisme valt in deze niet te onderschatten. Obama reageerde consequent na de ramp, maar de gestuurde hulp zal verre van voldoende zijn. Van structurele maatregelen is al helemaal geen sprake, en de afhankelijkheid van het land zal ervoor zorgen dat autonome politieke beslissingen omtrent de toekomst ervan, alsook enige economische onafhankelijkheid, onmogelijk lijken. En dit nog niet eens rekening houdend met het feit dat er in Haïti geen politieke kracht aan de macht is die hieraan zou denken. Aristide was ooit een alternatief, maar opgeslokt door corruptie, V.S.-inmenging en onder druk van een extreem reactionaire oppositie, faalde ook hij. Tot op het punt dat zelfs de V.S. zélf in 2004 hielp bij zijn afzetting, ook al bood het land hem onder Clinton nog formele steun. Het was de tot nog toe laatste episode van 'hard power' in de V.S.-achtertuin, maar geen kat die zich dat nu nog herinnert.
Even verderop ligt Cuba, een land dat volgens de V.N. nog steeds tot de ontwikkelde landen behoort en in de regio veruit het meest geavanceerd is op sociaal vlak. Cuba heeft reeds dokters gestuurd naar Haïti, maar uiteraard zullen we dat niet zien in onze media.
Op de Spaanse tv kwam er een enigszins degelijke reportage over, waarbij een Cubaanse dokter werd geinterviewd en de reporter zelf zei dat "de getroffen mensen van Haïti nog relatief kalm blijven in omstandigheden waarin westerlingen het geen 5 minuten zouden vol houden". Mooi contrast tegenover het beeld van gewelddadige bendes met machetes, dat wordt opgehangen door heel wat burgerlijke media. Alsof chaos, wanorde en geweld in zo'n situatie niet logisch zouden zijn; alsof er in New Orleans na Katrina geen gelijkaardige scenes te zien waren (zij het niet op zo'n grote schaal).
De enige manier dat Haïti hier ooit kan uitkomen, zonder opnieuw een straatarme V.S.-kolonie te worden, is door het land structurele kansen te geven om zichzelf te organiseren. Dat zoiets slechts zal kunnen indien het beschermd wordt van vrijhandelsakkoorden en indien de peulenschil die het nu krijgt van de internationale gemeenschap, gevoelig uitgebreid wordt.
Zelden in de recente geschiedenis werd een heel land immers op zo'n schaal verwoest. Het is dus een kwestie van leven of dood of er nu correct gehandeld wordt of niet. Financiële steun voor onmiddelijke hulp is uiteraard noodzakelijk, maar om een vicieuze cirkel van chaos en dood te vermijden op het land, zal  een politiek standpunt verdedigd moeten worden, ook door de NGO's.