The 51st State

Onder het oog van de internationale gemeenschap wordt Haïti letterlijk overgenomen door de Verenigde Staten. De verschrikkelijke aardbeving van ondertussen bijna twee weken terug zou aan minstens 150000 mensen het leven gekost hebben, en neemt op veel vlakken ergere proporties aan dan de Tsunamiramp van eind 2004. Terwijl zowel onmiddelijke als structurele hulp meer dan nodig is, bekommert de V.S. zich vooral om het 'beveiligen' van de rampzone, zogezegd opdat het reddingspersoneel haar werk kan doen.
Echter, meer dan 12000 militairen sturen en dergelijke 'veiligheid' uitdrukkelijk op de eerste plaats stellen, doet vermoeden dat er meer zit achter de V.S.-interventie. Veel meer.

Het meest frappante hieraan, is dat de Obama-administratie en zijn twee voorgangers (Bush Jr. en Clinton) niet veel moeite doen om hun reële bedoelingen te verdoezelen. Dat is niet verwonderlijk, gezien het V.S.imperialisme in Haïti de afgelopen decennia meer dan duidelijk was. De V.N. speelt hierbij verre van een neutrale rol. Het kwam tussen na de afzetting van Aristide in 2004 en laat de V.S. nu begaan met haar militaire interventie, terwijl het technisch gezien om een invasie gaat met gebruik van militaire macht.
Hoe anders, kan uitgelegd worden dat de luchthaven van Port-au-Prince beveiligd is door Amerikaanse soldaten, die prioriteit geven aan hun eigen militaire vliegtuigen boven deze van NGO's en andere hulpgroepen?
Daar eindigt het echter niet: er is een langetermijnagenda voor Amerika, die nooit de greep op Haïti heeft verloren en met de ramp de kans ziet om deze zelfs te verstevigen. Clinton stelde al dat Haïti een uitstekende plaats is om te investeren, met name in toerisme. De lage lonen zitten daar voor iets tussen, en dergelijke retoriek wordt ook door het IMF ondersteund. Laatstgenoemde en de Wereldbank denken er trouwens niet aan om de openstaande schuld van Haïti kwijt te schelden.
Het herstel van Haïti moet dus gebeuren via de werking van de vrije markt. Eind goed al goed, want Amerikaanse investeerders zullen massaal toehappen om het land herop te bouwen en later te profiteren van verlaagde belastingen, verregaande privatiseringen en extreem lage lonen. Dat dit in werkelijkheid overeenkomt met nog meer uitbuiting, chaos en armoede, weten we ondertussen echter al. De vraag is echter: valt er eigenlijk nog iets te stelen in Haïti? Blijkbaar wel, want hoewel dit land even arm is als pakweg Sierra Leone, biedt een ramp van dergelijke proporties enorme kansen.
Kapitalisme is onder de meest cynische vorm het volgende: men gooit de ruit van een bakker in, en deze moet hersteld worden. Gevolg: er ontstaat economische activiteit. Hetzelfde geldt helaas ook voor Irak, waarvan de heropbouw ondernemingen als Halliburton al miljarden opleverde. Wie dacht dat we van het cynisme van types als Bush en Cheney (ex-CEO van Halliburton) af waren, heeft het bij het verkeerde eind.
De goeie wil van Obama om dan toch eens een Amerikaans president te zijn die niet de geschiedenis zal ingaan als oorlogsmisdadiger is veel te zwak om op te kunnen tegen mechanismen die ronduit onstuitbaar zijn zolang er met de logica van het kapitalisme gewerkt wordt. Deze logica stelt immers dat ook rampen winstgevend moeten zijn, en dat 'de markt' de enige weg is om uit dergelijke crisissen te komen. Obama kan het daarmee niet oneens zijn, want hij is niet verschillend van een Bush of een Clinton als het aankomt op pure imperialistische belangen van de V.S. Hij kan ook niet, want elke Amerikaanse president komt aan de macht gesteund door lobby's van de machtigste bedrijven.
We mogen ons dan ook verwachten aan enerzijds een enorme gulzigheid van Amerikaanse multinationals die dankzij de huidige militaire tussenkomst van de V.S. allerlei grote contracten zullen mogen sluiten. Anderzijds lijkt het erop dat de militaire aanwezigheid van zowel V.S. als V.N. ertoe zal dienen om weer wat aan invloed te winnen op het 'rode continent'.
Evo Morales stelde reeds openlijk dat de V.N. de hulp moet reguleren, en gewapende troepen enkel onder deze vlag naar Haïti mogen trekken, met een tijdelijk mandaat en uitsluitend om veiligheid te garanderen.
Wat we nu zien is echter iets anders: de bezetting van een land dat de facto een V.S.-staat geworden is, maar dan wel zonder 'representation'. Tegelijk scharrelen overheden, NGO's en andere instellingen relatief kleine bedragen bij elkaar die onmogelijk tegemoet kunnen komen aan de noden die er in Haïti zijn en al waren. Mensen tonen zich van hun beste kant, door bedragen te storten via allerlei benefieten. Deze hebben echter een pervers effect: de verspreiding van het idee dat we Haïti op die manier moeten helpen, terwijl er veel meer geld en middelen nodig zijn en ook gevonden kunnen worden. Het is niet meer en niet minder dan het 19e eeuwse aalmoezen-discours, maar dan op grotere schaal. Hoewel het schokkend kan zijn om de zaken op deze manier te stellen, is het noodzakelijk om mensen te confronteren met het feit dat pakweg iets als 5 miljoen euro en een oerlelijke single van Natalia en Gabriel Rios, geen zak opleveren. Het is zelfs geen druppel op een hete plaat, neen, het gaat gewoon om theater. Uiteraard moet iedereen die het kan, geld kunnen storten voor Haïti, maar dergelijke individuele solidariteit mag niet doorgaan als structurele hulp, want het is net het tegenovergestelde daarvan.
Het is tijd om deze ramp op de politieke agenda te zetten onder de vorm van duidelijke eisen. Eisen die enerzijds tegemoet komen aan de onmiddellijke noden van de Haïtianen, en anderzijds gericht zijn tegen het V.S.-imperialisme en opgelegde vrijhandelsakkoorden die het land enkel kwetsbaarder en afhankelijker maken.
Zoiets kan alleen maar via een consequent programma dat ook de link legt met dit systeem en internationale solidariteit op alle vlakken uitdrukt. Dat er letterlijk triljarden geïnvesteerd werden om banken te redden, maar er voor Haïti amper een paar miljard af kan, maakt duidelijk hoe hoogdringend de bekamping van dit systeem geworden is. Deze ramp maakt het cynisme, de perversheid en de elementaire absurditeit van het kapitalisme perfect duidelijk.