De saaiste mens ter wereld

Nee, dit is niet de zoveelste Linda De Win-bashing. Over haar capaciteiten om politici te interviewen, spreek ik mij nu even niet uit, maar ze was ongetwijfeld de terechte winnares van de zeer gehypte bv-quiz 'De Slimste Mens ter Wereld'.
Gewone mensen mogen niet deelnemen aan het programma, dat qua concept en inkleding bijzonder aantrekkelijk is. Toegegeven, los van de zeer irritante stemintonatie van presentator Van Looy en het lage humoristische niveau van 'de jury', is het wel tof om naar te kijken. Elk seizoen zit ik toch wel enkele minuten voor de buis vooraleer ik wegzap. Daarmee doet 'De slimste mens' het toch al beter dan programma's als... nouja, bijna alles wat er op tv komt, behalve Engels voetbal of zo.
Enfin, de hoeveelheid kritische opmerkingen die ik zou kunnen hebben bij 'De slimste mens' loopt redelijk hoog op. Bovenaan het lijstje toch wel de gratis propaganda die bepaalde politici en andere 'persoonlijkheden' krijgen wanneer ze mogen deelnemen. Wie bepaalt dat eigenlijk? Wanneer is iemand een bv? Wat voor intriges en achterkamerpolitiek gaan vooraf aan de selectie van kandidaten; zeker als het gaat om figuren als De Wever en de 'image building' die er na zijn deelname ontstond in de media, met name in een heleboel andere entertainmentprogramma's... ik kan tot op zekere hoogte wel snappen dat 'het publiek' kan lachen met figuren als Tobback of De Wever. Ik moet er eerder van huilen, but that's just me.
Hoe dan ook, eigenlijk kan het niet zomaar dat propagandistische doeleinden van politici en hun partijen gemengd worden met de commerciële zoektocht naar kijkcijfers. In feite is dat puur bedrog; de idee dat bv's 'anders' zijn dan gewone mensen en hun deelname noodzakelijk zou zijn voor het entertainmentniveau, is een farce. Wie maken ze eigenlijk iets wijs? Een tof en intelligent spelprogramma kan ook met een loodgieter, een leraar en een verpleegster. Kijkcijfers en (politieke) agenda's van 'bekende Vlamingen' mogen niet voorgaan op entertainment of het primaire doel van een programma. Het gaat hier immers nog steeds over de openbare omroep, maar helaas wordt die in de praktijk volledig bestuurd door enerzijds commerciële belangen en anderzijds vertegenwoordigers van de traditionele partijen. De noodzaak om mensen aan de buis gekluisterd te houden is zowel voor de burgerlijke commerciële media als bij traditionele politici even belangrijk.
Helaas is dit reeds gekende verhaal niet het ergste zij-effect van een programma als 'De slimste mens'. Neen, er komt nog een dimensie bij, namelijk die van entertainment als middel tot desinformatie.
De creatie van hyperrealiteiten die ervoor zorgen dat de inhoud van de media en de informatie die mensen krijgen, steeds verder komt te staan van de realiteit, is al jaren een feit. Reality en web 2.0 hebben het potentieel om iedereen beter op de hoogte te houden van alles, maar realiseren in de praktijk het omgekeerde effect: de illusie van informatie, terwijl er in wezen vooral desinformatie en irrelevant nieuws op uw computer -of tv-scherm stroomt.
De geboorte van een baby-olifant, de zaak Ronald Janssen, de verdwijning van Maddie en élk ander nieuwsfeit (belangrijk of niet) dat tot in het oneindige uitgemolken kan worden, zal de voorkeur krijgen op andere items.
Zo ook afgelopen donderdag: Linda De Win haalde het van een kerel wiens naam ik vergeten ben. Toen ik rond 23u die avond de stand van zaken wou kennen in verband met de ramp in Luik, bleek dat via de nieuwssite van de VRT niet mogelijk te zijn: de hoofdberichtgeving werd ingenomen door het eindresultaat van onze geliefde, jaarlijkse bv-quiz.
Spijtig genoeg is er geen (publieke) reactie gekomen van andere media, van commentatoren die iets te zeggen hebben op dat vlak; zelfs niet van academici. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is.
Wel, ik noem dit een aanslag op het recht op informatie. Een toonbeeld van hoe de media steeds minder haar verantwoordelijkheid neemt en zich enkel houdt aan twee wetten: de winstcode en de belangencode.
Dit is geen persvrijheid. Persvrijheid kan niet bestaan wanneer steeds groter wordende mediagroepen steeds grotere monopolies innemen en 'niet-winstgevend' nieuws, of informatie die hun belangen kan schaden, gewoon boycotten. In zo'n situatie blijft enkel de vrijheid over om te berichten over wat elke persgroep of tv-zender wil berichten. De VRT koos donderdag voor 'De Slimste Mens' als voornaamste item, terwijl Fox News dan misschien gaat kiezen voor een reportage die moet bewijzen dat Obama een moslimterrorist is, of zoiets. Uiteindelijk is er geen verschil, want enkel twee bovengenoemde wetten tellen en de kijker/lezer krijgt irrelevante en foutieve informatie die voor hem of haar nooit van belang kan zijn. Door een gebrek aan alternatieve media en de manier waarop het nieuws gebracht wordt (als 'info-tainment') worden zoveel mogelijk mensen bereikt en 'bezig gehouden'.
Onder het kapitalisme zal deze trend zich enkel voortzetten. Een documentaire die goed duidelijk maakt wat de dynamiek is daarvan, heet 'Outfoxed: Rupert Murdoch's war on Journalism'. Zeker een aanrader.
Dit is geen pleidooi voor zogenaamde 'objectiviteit', want die gaat er in de media nooit volledig zijn en is misschien zelfs niet wenselijk. Immers, het zou bijzonder mooi zijn om opnieuw een echte 'socialistische gazet' te hebben, zoals De Morgen ooit was en De Vooruit ooit geweest is.
Dàt waren onafhankelijke media die zich niet lieten leiden door het winstmotief en de belangen van enkelen. Een voorwaarde om van échte persvrijheid te kunnen spreken is onafhankelijkheid voor de journalist en het feit dat deze er dus belang bij heeft om zo'n correct mogelijke informatie te verspreiden. Zo'n voorwaarde bestaat vandaag de dag niet bij de burgerlijke zenders en kranten, dus hoogtijd om verder te bouwen aan een alternatieve arbeidersmedia!
De huidige berichtgeving is immers niet alleen foutief of beperkt, maar bovenal heel erg saai!